حق بر تحصن در زمره آزادی های مدنی و آزادی های منفی است. تحصن، تجمعی سازمان یافته و مسالمت آمیز برای بیان نظرات است که تحصن کنندگان به منظور دستیابی به هدف خود، در یک مکان خاص می نشینند. گرچه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به طور مشخص از واژه تحصن نامی نبرده، اما در قوانین عادی و آئین نامه ها، کلمه تحصن در موارد متعددی ذکر شده است. در واقع آزادی تحصن از مصادیق آزادی های گروهی است و ذیل اصل بیست و هفتم قرار دارد. از منظر قانون اساسی عدم اخلال به مبانی اسلام و عدم حمل سلاح، از شروط تحصن قانونی شمرده می شود. مقاله پیش رو، با نگاهی تطبیقی به مفهوم آزادی تجمع و شرایط آن، نخست به تحلیل مفهومی تحصن و مبانی تاریخی، نظری و قانونی آن اقدام می کند و از این رهگذر به بررسی حقوقی آزادی تحصن و شرایط آن، در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران می پردازد.

بررسی های انجام شده در مقوله حسابداری رشد اقتصادی نشان می دهد که بخش اصلی رشد محقق شده در کشورها توسط نهاده های سنتی کار و سرمایه توضیح داده نمی شود. این جز از رشد اقتصادی که در متون اقتصادی با عنوان عامل پسامند شناخته شده است. به مجموعه عواملی نسبت داده می شود که به افزایش بهره وری کلی عوامل تولید سنتی (کار و سرمایه) منجر می شوند. به مجموعه عواملی نسبت داده می شود که به افزایش کلان آزادی انتخاب و رقابت پذیری را ریشه های اصلی کیفیت بروز بهره وری عوامل تولید معرفی می کنند. در این پژوهش سعی کرده ایم رویکرد مدلهای رشد اقتصادی به متغیر رفتار آحاد اقتصادی پیوند زده شود. اگر قرار باشد رویکرد مدلهای رشد اقتصادی را به تئوری اقتصاد ارتباط دهیم، لازم است نقش رفتار آحاد اقتصادی در مدلهای رشد اقتصادی مورد توجه قرار گیرد. جز پسماند حسابداری رشد که از آن به عنوان بهره وری کل عوامل تولید یاد می شود، پارامتری است که می تواند این پیوند بین رفتار آحاد اقتصادی و رشد اقتصادی کشورها را در چارچوب مدلهای رشد اقتصادی تبیین نماید. این رویکرد به نوعی همسو با نگرش مدلهای رشد درونزا است. در چارچوب نمونه ای از کشورهای جهان در فاصله سال های 1999 تا 2004 و با برآورد یک مدل تجربی رشد اقتصادی، ملاحظه شده است کشورهایی که شرایط رقابت پذیری آحاد اقتصادی برای آنها مناسب تر بوده است. به طور معناداری رشد اقتصادی بالاتری را تجربه کرده اند. نتایج این پژوهش که از نظر مدل، دامنه مطالعه و نمونه انتخابی متفاوت از سایرین است، تایید مجددی بر نتایج سایر مطالعات تجربی ارایه شده در این مقوله است. در مطالعات تجربی ارایه شده از سوی پژوهشگران مختلف در جهان، کشور ایران در سال های اخیر از جنبه وجود شرایط رقابتی برای فعالیت مناسب بنگاه های تولیدی وضعیت بسیار نامناسبی داشته است. با توجه به عدم ابهام در مبنای نظری موضوع تاثیر شرایط آزادی اقتصادی بر رشد، ایجاد بستر مناسب برای تصمیم گیری شفاف و صحیح بنگاه های تولیدی که در چارچوب سیاستگذاری رشد محقق خواهند شد، لازم و از وظایف اصلی دولت هاست. نقاط ضعف اساسی در انطباق شرایط جاری کشور با مبانی نظری رشد اقتصادی در سیاست گذاریهای رشد اقتصادی در کشور وجود دارد. به این ترتیب لازم است برنامه ها و سیاست های مشخص برای حاکم کردن راهبردهای رشد افزای آزادی اقتصادی در برنامه های اقتصادی پیشنهادی احزاب سیاسی کشور (به طور عام) و دولت های حاکم به طور خاص نمود بیشتری پیدا کند. ایجاد شرایط آزادی اقتصادی برای فعالیت آزاد، شفاف رقابتی بنگاه های تولیدی در کشور، یک جهت گیری مناسب و همسو با سیاست های رشد اقتصادی است که لازم است به صورت ویژه در سیاست های اقتصادی کشور نهادینه شود.

یکی از موضوعات بحث برانگیز در تاریخ نهضت مشروطیت، تحصن تعدادی حدود بیست هزار نفر از مردم تهران در سفارت دولت انگلستان است. این حادثه که در ماه های جمادی الاول و جمادی الثانی سال 1324 (ژوئیه و اوت 1906 / تیر و مرداد 1285) رخ داد حدود یک ماه به طول انجامید و با فرمان مشروطیت مظفرالدین شاه خاتمه یافت. در مورد تصمیم گیرندگان و مشوقان تحصن در سفارت انگلیس اتفاق نظر وجود ندارد. در این رابطه نقش آیت الله سید عبدالله بهبهانی یکی از سران روحانی و رهبران مشروطه از موضوعات مهم و قابل بررسی است. در این مقاله به بررسی نقش بهبهانی در تحصن سفارت انگلیس پرداخته شده و دیدگاه های موافقان و مخالفان نقش او موردتوجه و نقد قرارگرفته است. ازجمله مخالفان نقش او در تحصن سفارت انگلیس، احمد کسروی است که رأی او مورد تأکید امام خمینی قرارگرفته است. پس از مطالعه منابع متعدد پیرامون این رخداد و بیان دیدگاه های مورخان و پژوهشگران متقدم و متأخر، نتیجه بررسی حاکی است که در بدو امر توصیه بهبهانی صرفاً به تعداد معدودی از تجار با هدف حفظ جان و امنیت آنان بوده است و به معنی مجوز تحصن عده کثیری از مردم در سفارت تلقی نمی­شود. بااین حال، این توصیه ابعاد گسترده تری یافت که اگرچه ممکن است منظور نظر بهبهانی نبوده؛ اما اطرافیان و خواص بیت او در این رابطه نقش و تأثیر داشتند.

یکی از موضوعات مهمی که در حدود دو دهه اخیر توجه محافل علمی، سیاسی و قضایی را به خود جلب کرده است، حضور فعال و نقش ­آفرینی اشخاص مشهور و چهره­ های با نفوذ هنری، ورزشی، سیاسی و علمی در شبکه­ های اجتماعی و رسانه­ ها و تأثیرگذاری بر افکار عمومی و هدایت اعتراضات اجتماعی است. با توجه به اینکه اظهارنظر­های آزادانه اشخاص مؤثر و مشهور هم می ­تواند بحران های اجتماعی را مهار کند و هم نقش بی ­بدیلی در ایجاد بحران­ های اجتماعی و یا تشدید وضعیت بحرانی جامعه و هدایت آن به سمت اغتشاش و آشوب و بی ­نظمی دارد، از نقطه نظر سیاست کیفری، ارزیابی رویکردهای علمی و حقوقی درباره نقش ­آفرینی اشخاص با تکیه بر حق آزادی بیان و با استفاده از شهرت و نفوذ در میان مردم مسأله مهمی است که نتایج حاصل از آن حسب مورد می­تواند در تصمیم­سازی و به خصوص سیاست ­گذاری ­های کیفری درباره عوامل یادشده راهگشا باشد. این مقاله با اتخاذ روش توصیفی-تحلیلی به بررسی این مسأله پرداخته و یافته­ های آن بدین شرح است که اگرچه اصل بر آزادی بیان است و در حقانیت آن تردیدی نیست، اما این حق، حقی مقید و مشروط است و اعمال آن در شرایطی که با اخلال به مبانی اسلام و نظم عمومی موجب تشدید بحران­ های اجتماعی شود، نه بر اساس مبانی فقهی حکومت اسلامی نظیر امر به معروف و نهی از منکر و نه با تکیه بر اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ناظر به حقوق ملت، قابل توجیه نیست.

در این مقاله کوشش بر آن است که جایگاه آزادی (اختیار) در تفکر کانت بنا بر تفسیر هایدگر نشان داده شود، اختیاری که بنا بر این تفسیر، نه اختیاری متافیزیکی و متعلق به بعد نفس الامری آدمی در مقام سوژه، بلکه اختیاری وجودی و بنیاد امکان پذیری وی به عنوان دازاین (وجودی در جهان) است. چنین آزادی بنیادی ای نه نیازمند اثبات و نه اساسا پذیرای هرگونه بحث نظری است، بلکه در عمل و در جریان به کارگیری تصمیم های آزادانه انسانی است که هم نشینی وجود یکپارچه خود با آزادی را درمی یابیم و به بی وجهی و نابه جایی تلاش های نظری فلاسفه برای اثبات موضوعی بی نیاز از اثبات و استدلال پی می بریم، فعلیت آزادی را باید در درون و در نحوه هستی مندی خودمان بجوییم، نه در استدلال های خشک و چارچوب مند استدلالیون و این کانت بود که با اشارات ارزشمند خود در نقد دوم هرچند به نحوی مبهم متفطن این امر شد و مقدمات گشتی بزرگ را برای هایدگر فراهم کرد.